#2 Jak oswoić gniew nastolatka? / Cykl Być Bliżej Nastolatka

Jak oswoić gniew nastolatka?

Gniew jest jedną z najgorzej postrzeganych emocji. Ale niesłusznie.

Rodzice nastolatków z pewnością mają ochotę uznać gniew za emocję niedobrą. A jest wręcz odwrotnie. Gniew pomaga, komunikuje, wyraża - jakiś brak, potrzebę, czy wartość. Zatem choć okres dorastania to czas „burzy i naporu”, w którym nastolatkowie negują większość wartości reprezentowanych przez otoczenie i rodziców, to jednak trzeba spojrzeć na sytuację z dystansu. Najważniejszą kwestią będzie to, w jaki sposób pomóc nastolatkowi i samemu sobie w przeżywaniu gniewu w taki sposób, by nie był destrukcyjny i żeby cała rodzina mogła funkcjonować.

Gniew i złość. Czy mamy na te emocje jakiś wpływ?

Nie mamy wpływu na to, czy gniew albo złość się pojawią. To fizjologiczne reakcje organizmu, objawiające się np. przyspieszonym biciem serca, trzęsieniem rąk, dławieniem w gardle. Kontrolować możemy tylko to, jak te emocje objawiają w zachowaniu. Przy czym nie chodzi tu o ich tłumienie, lecz o świadome zarządzanie nimi.

Dlaczego nie można ich tłumić przekonujemy się dopiero wtedy, gdy zwrócimy uwagę na długofalowe skutki takiego sposobu "nie-radzenia" sobie z tymi emocjami przez młodzież (choroby serca i układu krążenia). Badania wykazują związek nadmiernego tłumienia, ale i nadmiernej ekspresji gniewu i złości, ze zwiększonym spożyciem alkoholu, kofeiny i papierosów, a także z mniejszą ilością ruchu. Wzorzec takiego stylu życia utrzymuje się w czasie, co oznacza, że dorośli wyrastający z tych nastolatków, będą w grupie o podwyższonej zachorowalności na choroby serca i układu krążenia.

Radzenie sobie z gniewem i złością – temat dla całej rodziny.

W okresie dorastania, warto zwrócić uwagę na to, w jaki sposób cała rodzina nastolatka radzi sobie z przeżywaniem gniewu i złości. Rodzice odgrywają w tym bardzo dużą rolę. Być może w codziennym życiu, wypełnionym buntem i pyskowaniem, nie jest to tak oczywiste, jednak zachowanie rodziców w nerwowych sytuacjach, jest dla nastolatka często jedynym wzorcem działania.
Dlatego tak ważny jest sposób traktowania własnych emocji i emocji partnera kłótni. Z ogromnym szacunkiem i zrozumieniem.

Czym jest zatem otwarte wyrażanie emocji?

Bezpośrednie wyrażanie emocji i uczuć z pewnością służy wszystkim zainteresowanym, jednak nie należy go mylić z mówieniem przykrych, raniących słów tylko po to, by rozładować własne emocje kosztem drugiej strony. W tym aspekcie gniew różni się od złości. Jeśli rodzic widzi, że nastolatek jest zagniewany, ich dyskusja może być „gorąca” i głośna, ale ciągle pozostanie pewną interakcją, w której obie strony są w stanie kontrolować zachowanie, jeśli wymaga tego sytuacja.

Gdy do akcji wkracza niekontrolowana i często nieuświadamiana złość, obie strony tracą na tym sporo. W takim wypadku należy delikatnie wycofać się i przyznać, że rozmowa w tym momencie przyniesie więcej szkody niż pożytku. Oczywiście nie zaprzeczać istnieniu tych emocji. I jest to też moment, gdy należałoby pochylić się nad swoimi emocjami, zastanowić się co było ich przyczyną, co je wywołało i jaki schemat został po nich uruchomiony.

Na czym polegają „języki gniewu”?

Warto uświadomić sobie też tzw. „języki gniewu”, czyli to, że każdy człowiek ma inny styl kłócenia się. Jedna osoba będzie gwałtowna i głośna, ale cała jej złość i uraza skończy się w wraz z końcem dyskusji. Inna z kolei będzie kumulowała w sobie urazy, nieraz latami, by potem wyrzucić je niespodziewanie i często nieadekwatnie do bieżącej sytuacji.

Rola rodzica w oswojeniu gniewu i złości nastolatka.

Po stronie rodzica leży wyczucie języków gniewu, czyli stylu kłótni – w pierwszej kolejności musi uświadomić sobie swój własny styl, a dopiero potem styl nastolatka.

Pozwoli to na bardziej świadome radzenie sobie z napięciami, których wiele pojawia się w latach dorastania.

Źródła:
1. Musante, L., & Treiber, F. A. (2000). The relationship between anger-coping styles and lifestyle behaviors in teenagers. Journal of Adolescent Health, 27(1), 63–68. doi:10.1016/s1054-139x(99)00098-1 
2. Tavris, C. (1982). Anger, the misunderstood emotion. New York: Simon and Schuster.

Autor: Aneta Bartosiewicz
Zdj. źr. Photo by Hannah Busing on Unsplash

Cykl "Być Bliżej Nastolatka".
#2 "Jak oswoić gniew nastolatka?"