#4 Jak reagować na smutek nastolatka? / Cykl Być Bliżej Nastolatka

Jak reagować na smutek nastolatka?

Smutek w życiu a smutek w mediach

Prawdziwe życie nie składa się tylko z tzw. „highlights” – bardzo radosnych, wyjątkowych, przepięknych momentów. Choć bardzo łatwo o tym zapomnieć w dobie portali społecznościowych i specyfiki ich funkcjonowania.
Bezustanne porównywanie swojego życia z wyselekcjonowanymi obrazami serwowanymi przez Social Media, może powodować duże przygnębienie. Pojawia się również wrażenie, że jeśli w życiu pojawiają się emocje inne niż radość, ekscytacja, szczęście, czy spełnienie, to… „coś jest ze mną nie tak”, jeśli doświadczam smutku.

Kulturowe zabranianie smutku

Takie zjawisko, rodzaj kulturowego zabraniania smucenia się, czy zjawisko stronienia od ludzi smutnych, dotyka wielu. Przy czym szczególnie narażony na przykre konsekwencje takiego stanu jest nastolatek. Dlaczego? Ponieważ nie ma jeszcze wypracowanych efektywnych sposobów radzenia sobie z niektórymi emocjami, np. ze smutkiem. Często nie wie też, czy to, czego doświadcza jest normalne. I właśnie dlatego od otoczenia nastolatka, czyli między innymi od jego rodziców zależy, czy uda im się tę niezwykle ważną emocję – smutek - „oswoić”.

Gdy smutek nie jest akceptowany

Najważniejszą sprawą jest zaakceptowanie tego, że w różnych sytuacjach mogą pojawiać się różne emocje, także te przykre. Dotyczy to nie tylko nastolatka, ale także jego rodziców. Bardzo często zdarza się, że bagatelizują oni problemy i emocje dziecka, nierzadko porównując je ze swoimi. Słuchając różnych zarzutów pod swoim adresem, młody człowiek szybko uczy się, że smutek należy ukrywać nawet w domu, zawsze mieć maskę dobrego humoru. Nastolatek odnosi także mylne wrażenie, że faktycznie „coś z nim nie tak”, skoro jego problemy nie są rozumiane ani dostrzegane przez rodzinę.

A przecież długie tłumienie w sobie przykrej emocji, niemożność wyrażenia jej, oswojenia się z nią i uzyskania wsparcia, może prowadzić do jeszcze silniejszego narastania smutku i frustracji. W konsekwencji obserwuje się długotrwałe obniżenie nastroju, a także nasilenie poczucia niezrozumienia między nastolatkiem a rodzicami.

Smutek jako jedna z emocji

W procesie konstruktywnego przeżywania emocji kładzie się nacisk na to, że emocja z założenia jest przejściowa. Owszem może przerodzić się w nastrój, jeśli trwa kilka dni, ale emocja sama w sobie ma charakter fali – osiąga swój szczyt, a potem opada.
Dzięki tej perspektywie łatwiej jest pozwolić sobie na „nienaprawianie” emocji, na ich przeżycie po prostu – nawet jeśli w naszej kulturze emocje te uznaje się za niepożądane, jak np. smutek, gniew czy frustracja.
Warto dać sobie, a tym samym i nastolatkowi, szansę na przeżycie tych emocji w pełni, zaakceptowanie faktu, że się pojawiają. Wówczas pojawia się także lepsze zrozumienie, czemu tak się dzieje.

Komfort w przeżywaniu smutku      

W momencie, gdy nastolatek jest smutny, ważne jest, by zapewnić mu komfortową przestrzeń do wyrażenia przykrych emocji. Nie warto starać się natychmiast i za wszelką cenę poprawiać dziecku humor, czy natarczywie dociekać przyczyn smutku. Należy pamiętać, że metoda aktywnego słuchania (więcej w artykule o aktywnym słuchaniu) sprawdzi się o tyle o ile tylko nastolatek chce sam mówić.

Niewerbalne wsparcie rodzica

Obok słownych reakcji rodzica na smutek nastolatka, bardzo ważne są też gesty – bo często pozwalają wyrazić to, czego słowa nie potrafią opisać. Zatem przytulenie, trzymanie za rękę, głaskanie, czy nawet siedzenie obok - to wszystko silne wyrazy wsparcia, które w swojej formie jednak nie przytłaczają nastolatka.

Smutek oswojony

Podsumowując, kluczem do wspierania osoby smutnej, szczególnie nastolatka, nie jest narzucanie się, nie jest pocieszanie, ani nie jest bagatelizowanie przeżyć nastolatka.
Kluczem jest bycie przy nastolatku i wspieranie go w przeżywaniu wszystkich jego emocji, także smutku. To kształtuje nie tylko relacje między nastolatkiem a jego rodzicami, ale także rozwija w nastolatku coraz większą akceptację emocji i samoświadomość.

Autor: Aneta Bartosiewicz
Zdj. źr. Max Pixel

Cykl "Być Bliżej Nastolatka".
#4 "Jak reagować na smutek nastolatka?"