#3 Metoda 4 kroków (O-W-P-S) w asertywnej komunikacji / Cykl Asertywny Rodzic Nastolatka

Metoda 4 kroków (O-W-P-S) w asertywnej komunikacji

W poprzednich artykułach z cyklu Asertywny Rodzic Nastolatka, mówiliśmy:
czym jest asertywność, zwłaszcza w relacji rodzic-nastolatek
oraz na czym polega stosowanie komunikatów JA w codziennej asertywnej komunikacji.
Teraz pora na głębsze przyjrzenie się jednej z ciekawszych metod stosowanych w asertywnym komunikowaniu się. Warto skorzystać z podanych niżej wskazówek, bo mogą być one pomocne w różnych sytuacjach życiowych.

W tym artykule będziemy mówić o metodzie czterech kroków – jej stosowanie równoznaczne jest w praktyce z komunikacją pozbawioną agresji i oceny. Celem takiej komunikacji ma być jasne przedstawienie swoich uczuć i oczekiwań wobec innych, ale w taki sposób, który wyraża szacunek i nie przekracza granic drugiej osoby.

Poznajmy metodę 4 kroków, czyli schemat O-W-P-S

O – opisz

W – wyraź

P – podaj

S – sformułuj

Asertywna komunikacja według tej metody to 4 etapy prowadzenia rozmowy pozbawionej agresji, przemocy, czy oceny: najpierw opisz rzeczywistość, potem wyraź swoje uczucia, powiedz o swojej potrzebie i zaproponuj rozwiązania, a następnie wymień konsekwencje zrealizowania lub niezrealizowania tej potrzeby.

Już na pierwszy rzut oka widać, że taki schemat wypowiedzi może znacznie ułatwiać rozmowę. Warto jednak pamiętać, że samo jego zastosowanie nie zagwarantuje braku przemocy w wypowiedzi. Bo jeśli w naszych wypowiedziach znajdują się zwroty typu „ty zawsze jesteś taki irytujący” czy „z tobą nigdy nic nie wychodzi”, to z pewnością warto będzie wrócić do tematu komunikatów JA oraz bardziej zagłębić się w metodę O-W-P-S poniżej.

KROK 1: OPISZ

W tym kroku najważniejszym zadaniem jest opisanie tego, co faktycznie widzimy – przy czym bez oceniania czy interpretowania. Nie jest to zadanie łatwe, bo niektórzy z nas są przyzwyczajeni do wyrażania szybkich opinii typu: „Zawsze masz taki bajzel w pokoju!”. Niezwykle istotne w tej sytuacji będzie powstrzymanie się od jakiegokolwiek nadawania znaczenia temu, co widzimy. Przykładem poprawnego opisu byłoby stwierdzenie: „Widzę ubrania na podłodze i brudne naczynia na biurku”. Widać zatem, że możliwe jest opisanie rzeczywistości bez oceny, bycie w „tu i teraz” bez zbędnej generalizacji, bez użycia słów „zawsze” i „nigdy” i bez oceniania.

KROK 2: WYRAŹ

W tym kroku, zadaniem mówiącego jest opisanie swoich uczuć w reakcji na działania lub słowa drugiej strony – w tym miejscu warto zauważyć, że metoda O-W-P-S mocno koresponduje z metodą Komunikatów Ja.

Oczywiście, odniesienie się do emocji i uczuć, też bywa niełatwe, bo wymaga od mówiącego sporej dawki świadomości i otwartości, ale na tym właśnie polega asertywna komunikacja. Warto zatem gruntownie zastanowić się nad tym, co dokładnie czujemy, np. „Nie podoba mi się brak porządku w Twoim pokoju”, czy „Czuję złość, gdy widzę brak porządku w Twoim pokoju”.

W tym miejscu warto zaznaczyć też, że druga osoba nie czyta w naszych myślach, zatem jeśli nasza wypowiedź nie będzie precyzyjna, wówczas rozmówca ma nikłe szanse na domyślenie się „o co nam w końcu chodzi?!”. Pamiętanie o tym może być szczególnie pomocne w przypadku rozmowy z nastolatkiem – kiedy jako rodzice pokażemy mu, że jesteśmy świadomi swoich uczuć i otwarcie o nich rozmawiamy, przekażemy mu/jej, że może robić to samo. Zresztą, ten proces komunikowania własnych emocji, ich uświadamiania sobie, zaprocentować może również w późniejszym życiu nastolatka i całego systemu rodzinnego.

KROK 3: PODAJ

Na tym etapie należy jasno określić to, czego w danej sytuacji potrzebujemy i chcemy. Tutaj również widać podobieństwo do metody Komunikatów Ja. Jeśli w tym momencie, precyzyjnie przekażemy nasze potrzeby, np. naszą propozycję rozwiązania wraz z uzasadnieniem, wówczas mamy szansę na kontynuację procesu komunikacji. Ważne przy tym jest też pokazanie nastolatkowi, że każdy ma prawo przedstawienia własnych potrzeb, że chcemy traktować się wzajemnie jako równorzędni rozmówcy.

KROK 4: SFORMUŁUJ

Na sam koniec w metodzie O-W-P-S zaleca się przedstawienie tego, jakie konsekwencje lub skutki może mieć zastosowanie się lub nie do naszej prośby. Nie chodzi tu o grożenie, lecz raczej przedstawienie pewnych naturalnych efektów działań. Tu też rekomendowane jest zastosowanie Komunikatów Ja. Zatem powyższa sytuacja mogłaby zakończyć się komunikatem: „Kiedy nie sprzątasz swojego pokoju przed wyjściem na zajęcia, jest mi ciężej w ciągu dnia, bo muszę to zrobić za ciebie.”. Tego typu komunikat może uwrażliwić na drugą osobę i skłonić do większej refleksji.

Cztery kroki dla asertywności całej rodziny

Jak widać, powyższa metoda komunikacji może być bardzo przydatna w relacji rodzica z nastolatkiem. Pomóc jednak może nie tylko w asertywnym rozwiązywaniu codziennych perypetii rodzinnych. Ma też potencjał, by wspierać budowanie świadomości w nastolatku i rodzicu – a to będzie miało niebagatelne znaczenie dla rozwoju całej rodziny.

Autor: Aneta Bartosiewicz
Zdj. źr. Maxpixel.net

Cykl "Asertywny Rodzic Nastolatka".
#3 "Metoda 4 kroków (O-W-P-S) w asertywnej komunikacji"

Rodziców zainteresowanych przećwiczeniem umiejętności asertywnej komunikacji zapraszamy na Warsztat dla rodziców - Asertywny rodzic nastolatka - czyli kto?